Πράσινη μετάβαση

Η δράση για το κλίμα βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η ΕΕ έχει ήδη ισχυρό ιστορικό όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με παράλληλη διατήρηση της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά πρέπει να γίνουν ακόμη περισσότερα κατά τα προσεχή έτη. Η ΕΕ έθεσε τους στόχους της για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και, ως εκ τούτου, θα απαιτηθεί από όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν ένα συνεκτικό σύνολο πολιτικών για το κλίμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης, βοηθά τις εθνικές αρχές στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που στηρίζουν τις φιλοδοξίες τους για το κλίμα.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Ανάπτυξη πολιτικής για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων συμβουλών σχετικά με στρατηγικές και σχέδια δράσης για το κλίμα, και στήριξη για τη μοντελοποίηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
• Στήριξη της χρήσης γης και της διαχείρισης των δασών, συμπεριλαμβανομένων του πολεοδομικού σχεδιασμού, των έξυπνων πόλεων και της δασικής λογιστικής απεικόνισης και απογραφής.
• Ενίσχυση της προστασίας των ακτών καθώς και της διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας και διάβρωσης των ακτών.
• Ανάπτυξη λύσεων βασισμένων στη φύση για την αντιμετώπιση των κυμάτων καύσωνα, της ξηρασίας, των πλημμυρών και της κακής ποιότητας του αέρα στις αστικές περιοχές.
• Εφαρμογή χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ.
• Στήριξη της απανθρακοποίησης των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού αγορών φιλικών προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ρυθμιστικών πλαισίων.
• Ανάπτυξη καθεστώτων στήριξης με βάση την αγορά για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή απόδοση.
• Ανάπτυξη εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων της αναλυτικής και ενεργειακής μοντελοποίησης.
• Αξιολόγηση πολιτικών για ενεργειακά αποδοτικά συστήματα θέρμανσης και ψύξης.
• Ενίσχυση των επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων
• Καθορισμός πολιτικών για βιώσιμες μεταφορές/κινητικότητα και εναλλακτικά καύσιμα.
• Ενίσχυση των εσωτερικών πλωτών μεταφορών και των σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας.

Όλα τα κράτη μέλη, οι περιφέρειες και οι τομείς της ΕΕ πρέπει να συμβάλουν στη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Ωστόσο, η κλίμακα της πρόκλησης δεν είναι η ίδια για όλους. Οι περιφέρειες που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα και τις βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα θα επηρεαστούν ιδιαίτερα και θα υποστούν βαθύ οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό μετασχηματισμό.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βοηθά τα κράτη μέλη να κινητοποιήσουν πόρους και να λάβουν μέτρα για να εξασφαλίσουν στοχευμένη στήριξη στις περιφέρειες και τους τομείς που επηρεάζονται περισσότερο από αυτή τη μετάβαση. Μέσω του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης, η ΓΔ REFORM στηρίζει επίσης 17 κράτη μέλη κατά την κατάρτιση των εδαφικών σχεδίων δίκαιης μετάβασης, τα οποία θα πρέπει να καταρτίσει κάθε κράτος μέλος για να αποκτήσει πρόσβαση σε χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Αξιολόγηση των προκλήσεων και των αναγκών της μετάβασης.
• Κατάρτιση σχεδίου δράσης με χάρτη πορείας των μέτρων που απαιτούνται για τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
• Στήριξη των διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη για την επίτευξη συναίνεσης σχετικά με τον τρόπο μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
• Πρόταση μηχανισμών διακυβέρνησης για την υλοποίηση της μετάβασης.

Η ΕΕ δεσμεύεται πλήρως να πρωτοστατήσει στην υλοποίηση της Ατζέντας του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, από κοινού με τα κράτη μέλη της. Οι 17 στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) αφορούν τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων και την προστασία του πλανήτη από την υποβάθμιση, ώστε να μπορούν να υποστηριχθούν οι ανάγκες των σημερινών και των μελλοντικών γενεών. Από το 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενίσχυσε την ανάλυση και την παρακολούθηση της επίτευξης των ΣΒΑ στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Παράλληλα, τα κράτη μέλη ενσωματώνουν τους ΣΒΑ στη χάραξη πολιτικής τους και αναπτύσσουν στοχευμένες πολιτικές για τη μετάβαση προς μια πιο βιώσιμη ανάπτυξη.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Ανάπτυξη στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2050.
• Ανάπτυξη σχεδίου δράσης για τη βελτίωση της ευημερίας των κατοίκων της υπαίθρου και τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας των αγροτικών περιοχών.
• Εφαρμογή της στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη που ενσωματώνει τους ΣΒΑ στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.

Η απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030 και το 2050. Ταυτόχρονα, η ενέργεια πρέπει να είναι ασφαλής και οικονομικά προσιτή για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Για να συμβεί αυτό, τα κράτη μέλη πρέπει να μετατρέψουν τα ενεργειακά τους συστήματα σε μια πλήρως ολοκληρωμένη, ψηφιοποιημένη και ανταγωνιστική αγορά ενέργειας της ΕΕ που θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εκτός από τις κανονιστικές μεταρρυθμίσεις, τα κράτη μέλη πρέπει να επιτρέψουν και να προωθήσουν περαιτέρω επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής απόδοσης.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Προσαρμογή του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου για την αύξηση των μεριδίων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
• Καθορισμός μέτρων πολιτικής για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης.
• Σχεδιασμός ανταγωνιστικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.
• Άρση των φραγμών στις αγορές χρηματοδότησης και υπηρεσιών για καθαρή ενέργεια.
• Στήριξη του στρατηγικού σχεδιασμού μέσω ενεργειακής μοντελοποίησης και ανάλυσης.

Οι μεταφορές επιτρέπουν την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, υπηρεσιών και αγαθών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της ολοκλήρωσης της ΕΕ, συνδέουν ανθρώπους από διάφορες περιοχές και χώρες και συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομία. Η ζήτηση για μεταφορές εξακολουθεί να αυξάνεται με την αύξηση της ολοκλήρωσης των οικονομιών. Αυτό δημιουργεί ευκαιρίες αλλά και νέες προκλήσεις. Ειδικότερα, οι μεταφορές αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ και αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις. Τα κράτη μέλη αναζητούν τρόπους για την ανάπτυξη έξυπνων, βιώσιμων και αποδοτικών λύσεων στον τομέα των μεταφορών. Αυτό απαιτεί να δοθεί προτεραιότητα στους χρήστες και να τους παρασχεθούν πιο προσιτές, πιο προσβάσιμες, υγιεινότερες και καθαρότερες εναλλακτικές λύσεις.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Ανάλυση πολιτικών, οικονομικών μέσων και νομικών πλαισίων.
• Διενέργεια αναλύσεων κόστους-οφέλους.
• Ανάπτυξη μοντελοποίησης για επενδυτικά σενάρια και επιπτώσεις.
• Ανάπτυξη συστάσεων πολιτικής, σχεδίων δράσης και χαρτών πορείας.
• Σχεδιασμός στρατηγικών και σχεδίων επικοινωνίας.

Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος αναμένεται να επηρεάσει ολοένα και περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα. Μπορεί να προκαλέσει ακραίες καιρικές συνθήκες, να επηρεάσει την ανθρώπινη υγεία και να καταστήσει τους φυσικούς πόρους λιγότερο προσβάσιμους. Η προστασία του φυσικού κεφαλαίου της ΕΕ, η μετάβαση σε μια οικονομία με αποδοτική χρήση των πόρων και η προστασία των ανθρώπων από περιβαλλοντικές πιέσεις αποτελούν βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων αναπτύσσοντας περαιτέρω τις περιβαλλοντικές πολιτικές και στρατηγικές τους.

Η ΓΔ REFORM στηρίζει τις εθνικές αρχές στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Καθορισμός πολιτικών διαχείρισης αποβλήτων σε εθνικό και δημοτικό επίπεδο.
• Προετοιμασία εθνικών στρατηγικών και σχεδίων δράσης για την κυκλική οικονομία.
• Εφαρμογή μέσων για την απανθρακοποίηση των βιομηχανιών.
• Υποστήριξη της διαχείρισης των υδάτων και της παρακολούθησης των υπηρεσιών ύδρευσης.

Οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν βαθύ αντίκτυπο στον τρόπο ζωής και επιχειρηματικής μας δραστηριότητας. Τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν την ικανότητα να επωφελούνται από την ολοένα και περισσότερο ψηφιοποιημένη κοινωνία μας και να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις που αυτή συνεπάγεται. Αυτό απαιτεί τον σχεδιασμό πολιτικών και την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων που θα δώσουν στις επιχειρήσεις την εμπιστοσύνη, τις ικανότητες και τα μέσα για την ψηφιοποίηση και την ανάπτυξή τους. Μια συστηματική και μακρόπνοη στρατηγική έρευνας και καινοτομίας είναι ζωτικής σημασίας για μια πιο παραγωγική και πράσινη οικονομία.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και επιστήμης για τη βελτίωση της εφαρμογής των πολιτικών καινοτομίας.
• Αντιμετώπιση των ελλείψεων ικανοτήτων στα ερευνητικά ιδρύματα, ιδίως μέσω της ανταλλαγής γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών.
• Αύξηση των καινοτόμων επιδόσεων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Για να επιτευχθεί η φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις. Ο ιδιωτικός τομέας θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης. Αυτό απαιτεί συνεκτικές στρατηγικές, καινοτόμα ρυθμιστικά πλαίσια και έξυπνα μέσα. Οι εθνικές κυβερνήσεις θα διαδραματίσουν επίσης καθοριστικό ρόλο στη χρηματοδότηση της μετάβασης, αποστέλλοντας τα σωστά τιμολογιακά σήματα και αναπροσανατολίζοντας τις δημόσιες δαπάνες προς βιώσιμες πολιτικές. Πρέπει επίσης να τονώσουν τη ζήτηση για πιο βιώσιμα αγαθά και υπηρεσίες μέσω πράσινων δημόσιων συμβάσεων και να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα των δημόσιων υπηρεσιών. Ένα στέρεο πλαίσιο διακυβέρνησης θα διασφαλίσει ότι οι φορείς λήψης αποφάσεων θα λογοδοτούν στις μελλοντικές γενιές.

Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, η ΓΔ REFORM στηρίζει τα κράτη μέλη στους ακόλουθους τομείς:

• κατάρτιση πράσινου προϋπολογισμού και περιβαλλοντική φορολογία·
• πράσινες δημόσιες συμβάσεις·
• βιώσιμη χρηματοδότηση και επενδύσεις.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

• Ενίσχυση των πράσινων δημόσιων επενδύσεων.
• Εκτέλεση δαπανών και επανεξέταση των φορολογικών δαπανών των πράσινων και μη φιλικών προς το περιβάλλον πολιτικών στα δημοσιονομικά πλαίσια.
• Σχεδιασμός πράσινης φορολογίας και μοντελοποίηση του αντικτύπου της.
• Εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για την κατάρτιση πράσινου προϋπολογισμού.
• Ανάπτυξη σχεδίου δράσης για τη βιώσιμη χρηματοδότηση για τα κράτη μέλη και τα εθνικά ιδρύματα προώθησης.
• Εφαρμογή πλαισίων για τα κρατικά πράσινα ομόλογα.

Κύριο σημείο επαφής για την υποβολή αίτησης για το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης

• REFORM-TSIec [dot] europa [dot] eu

Περισσότερες πληροφορίες

• ΓΔ REFORM
• Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης